علت اسهال و بهترين روش‌هاي درمان خانگي و دارويي
اسهال يكي از مشكلات گوارشي شايع است كه مي‌تواند در هر سني رخ دهد. اين مشكل معمولاً به دليل عفونت‌هاي ويروسي، باكتريايي يا مصرف غذاهاي ناسازگار ايجاد مي‌شود. در اين مقاله به بررسي علل اسهال، روش‌هاي درمان خانگي، داروهاي مؤثر و نكاتي براي پيشگيري از آن مي‌پردازيم.
علل اسهال
دلايل متعددي براي اسهال وجود دارد كه برخي از مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از:
۱. عفونت‌هاي ويروسي
ويروس‌هايي مانند نوروويروس و روتاويروس از شايع‌ترين علل اسهال هستند. اين نوع اسهال معمولاً چند روز طول مي‌كشد و با تب و استفراغ همراه است.
۲. عفونت‌هاي باكتريايي
مصرف غذاهاي آلوده به باكتري‌هايي مانند سالمونلا، اشريشيا كلي (E. coli) و كمپيلوباكتر مي‌تواند باعث اسهال شديد شود. اين نوع اسهال معمولاً نياز به آنتي‌بيوتيك دارد.
۳. مسموميت غذايي
مصرف مواد غذايي تاريخ گذشته يا آلوده مي‌تواند باعث اسهال ناگهاني شود. علائم معمولاً طي چند ساعت تا يك روز پس از مصرف غذاي فاسد ظاهر مي‌شوند.
۴. سندرم روده تحريك‌پذير (IBS)
افرادي كه از سندرم روده تحريك‌پذير رنج مي‌برند، ممكن است دچار اسهال مكرر شوند كه با استرس و مصرف غذاهاي خاص تشديد مي‌شود.
۵. حساسيت‌هاي غذايي
برخي افراد به لاكتوز (قند موجود در شير) يا گلوتن (موجود در گندم) حساسيت دارند كه مي‌تواند موجب اسهال شود.
۶. مصرف برخي داروها
مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها، مسكن‌ها و داروهاي شيمي‌درماني مي‌تواند تعادل باكتري‌هاي مفيد روده را بر هم زده و منجر به اسهال شود.
روش‌هاي درمان اسهال
۱. درمان‌هاي خانگي
در بسياري از موارد، اسهال بدون نياز به دارو و با استفاده از درمان‌هاي خانگي بهبود مي‌يابد.
الف) مصرف مايعات زياد
يكي از مهم‌ترين اقدامات براي درمان اسهال، تأمين آب بدن است. نوشيدن آب، دمنوش‌هاي گياهي و محلول ORS (تركيب آب، نمك و شكر) به جلوگيري از كم‌آبي كمك مي‌كند.
ب) رژيم غذايي مناسب
مصرف غذاهاي سبك و كم‌چرب مانند:
- برنج سفيد
- سيب‌زميني آب‌پز
- موز
- نان تست
- سوپ مرغ
اين غذاها به كاهش تحريك دستگاه گوارش كمك كرده و روند بهبود را تسريع مي‌كنند.
ج) پرهيز از برخي مواد غذايي
در هنگام اسهال، بايد از مصرف مواد غذايي چرب، پرادويه، قهوه، الكل و لبنيات پرهيز كرد.
د) استفاده از دمنوش‌هاي گياهي
- چاي زنجبيل: داراي خاصيت ضدالتهابي است و به بهبود گوارش كمك مي‌كند.
- دمنوش بابونه: خاصيت آرام‌بخشي دارد و به كاهش التهاب روده كمك مي‌كند.
- دمنوش نعناع: براي كاهش گرفتگي‌هاي شكمي و بهبود حركات روده مفيد است.
۲. درمان دارويي
در صورتي كه اسهال بيش از دو روز ادامه يابد يا شديد باشد، ممكن است نياز به داروهاي زير باشد:
- لوپراميد (Imodium): اين دارو با كاهش حركات روده، سرعت بهبودي را افزايش مي‌دهد.
- بيسموت ساب‌سالسيلات (Pepto-Bismol): براي كاهش التهاب روده و جلوگيري از عفونت كاربرد دارد.
- آنتي‌بيوتيك‌ها: در مواردي كه اسهال ناشي از عفونت باكتريايي باشد، پزشك ممكن است آنتي‌بيوتيك تجويز كند.
پيشگيري از اسهال
براي كاهش احتمال ابتلا به اسهال، رعايت نكات زير توصيه مي‌شود:
۱. رعايت بهداشت شخصي
- شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از سرويس بهداشتي
- ضدعفوني كردن سطوحي كه با غذا در تماس هستند
۲. مصرف آب و غذاهاي سالم
- نوشيدن آب تصفيه‌شده
- اجتناب از مصرف غذاهاي خياباني و غير بهداشتي
- پخت كامل گوشت و تخم‌مرغ
۳. تقويت سيستم ايمني بدن
مصرف مواد غذايي حاوي پروبيوتيك (ماست پروبيوتيك)، ويتامين C (مركبات) و روي (آجيل و گوشت قرمز) به تقويت ايمني بدن كمك مي‌كند.
چه زماني به پزشك مراجعه كنيم؟
اگر اسهال همراه با يكي از علائم زير باشد، بايد فوراً به پزشك مراجعه كرد:
- ادامه اسهال بيش از ۳ روز
- كم‌آبي شديد (دهان خشك، كاهش ادرار، سرگيجه)
- وجود خون يا مخاط در مدفوع
- تب بالا (بالاي ۳۸.۵ درجه)
- درد شكمي شديد
جمع‌بندي
اسهال معمولاً مشكل جدي نيست و در بسياري از موارد با رعايت نكات تغذيه‌اي و مصرف مايعات درمان مي‌شود. با اين حال، در صورت ادامه علائم يا شديد بودن آن، بايد به پزشك مراجعه كرد. رعايت بهداشت، مصرف غذاي سالم و تقويت سيستم ايمني از بهترين روش‌هاي پيشگيري از اين مشكل گوارشي هستند.
منبع : نبض روزانه
برچسب: ،